Peters datapraatje
Zwanger na IVF
Peter Achterberg, Consanax
In Nederland worden momenteel jaarlijks rond 5000 kinderen geboren na IVF (IVF = IVF, ICSI of Cryo). De data over IVF uit de gezamenlijke IVF registratie’s (NVOG) worden gepresenteerd op een website van de Gynaecoloog. Dat zijn data over ivf-resultaten per kliniek en voor heel Nederland: https://www.degynaecoloog.nl/nuttige-informatie/ivf-resultaten/
Jammer genoeg ontbreekt daar op jaarbasis veel informatie zoals de leeftijdsverdeling van de zwangeren en de uitkomsten zoals % vroeggeboorte, aangeboren afwijkingen of sterftekansen. Door jaarlijks (veilig) te koppelen met de Perined data zou veel van dit soort relevante informatie boven tafel kunnen komen. In 2021 verscheen (na eenmalig complex koppelen) een artikel over de Nederlandse IVF-resultaten over 23.000 eenling ivf-kinderen, met uitkomsten en risicofactoren over de periode 2000 t/m 2020 (Pontesilli et al, 2021). Daar ga ik later nog kort op in.
Trends in de tijd van het aantal IVF-kinderen
Na een gestage toename van ongeveer 3000 ivf-kinderen in 2002 tot rond 5500 in 2019 is het aantal IVF-kinderen in het coronajaar 2020 (logischerwijze) met meer dan 700 gedaald (Figuur F1). Opvallend is de sterke daling van het aantal IVF-meerlingkinderen van 1650 in 2002 naar rond 300-350 per jaar vanaf 2014. Steeds vaker wordt er nu 1 embryo (ipv 2 of meer) teruggeplaatst.
In Nederland is nu ongeveer 3% van alle kinderen een ivf-kind, maar dit percentage stijgt nog steeds (Figuur F1).
Omdat meerlingkinderen een 3-4 maal verhoogde kans hebben op een ongunstige uitkomst, zoals perinatale sterfte, heeft de sterke daling in ivf-meerlingen waarschijnlijk bijgedragen aan de daling van de Nederlandse perinatale sterfte in de periode tussen 2003 en 2015.
IVF en risico’s op ongunstige uitkomsten
Het eerder genoemde artikel laat zien dat Nederlandse ivf-eenlingen tussen 2000 en 2020 een verhoogd risico hadden op vroeggeboorte (<37wkn), op extreme vroeggeboorte (<32 wkn), op aangeboren afwijkingen en op perinatale sterfte (Tabel 1). IVF via ingevroren embryo’s gaf lagere risico’s dan met verse embryo’s.
IVF-moeders waren met gemiddeld 34 jaar flink ouder dan gemiddeld. De geboorte risico’s werden behalve door IVF ook mede bepaald door risicofactoren van de moeders (hyptertensie, diabetes, medische geschiedenis) en door bepaalde aan ivf-gerelateerde ingrepen (zie Pontesilli et al, 2021).
IVF internationaal
Internationaal gezien scoort Nederland qua percentage IVF-kinderen gemiddeld, dwz dat er in Europese landen zowel veel hogere als veel lagere percentages IVF-kinderen voorkomen. Landen als Denemarken, Spanje en Belgie komen tot 5% of meer ivf-kinderen, terwijl Ierland en Malta op 0,4-0,5% blijven steken. Nederland scoort momenteel gemiddeld binnen de EU/EFTA landen en is daarin (met rond 3% ivf-kinderen) vergelijkbaar met Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Maar een verdere toename lijkt gezien de trend van de laatste tien jaar logisch.
Er zijn wel flinke verschillen tussen landen in het percentage van het gebruik van ingevroren versus verse embryo’s en andere parameters. Daarover verschijnen regelmatig internationaal vergelijkbare studies (zie bijv. ESHRE, 2021).
Tabel 1. IVF-kinderen als percentage van alle levendgeborenen in EU/EFTA landen
Er zijn verder nog veel verschillen tussen Europese landen in de wet- en regelgeving mbt IVF en de organisatie, financiering en registraties. Zo is IVF in veel landen beperkt tot onvruchtbare echtparen en regelmatig niet toegestaan voor alleenstaande vrouwen of vrouwenparen en er zijn verschillende bovengrenzen aan de leeftijd van de aanstaande moeder (ESHRE, 2020). Ook zijn er verschillen in aard en omvang van de registraties.
Referenties
Pontesilli M, Hof MH, Ravelli ACJ et al. Effect of parental and ART treatment characteristics on perinatal outcomes. Human Reproduction: 2021, 36, 6, 1640-1656. Doi:10.1.1093/humrep/deab008.
ESHRE 2021. Wyns C, De Geyter C, Calhaz-Jorge C et al. ART in Europe, 2018: results generated from European registries by ESHRE. Human Reproduction Open: 2022, 1-20. Doi.org/10.1/hropen/hoac022.
ESHRE 2020. Calhaz-Jorge C, De Geyter C, Kupka MS et al. Survey on ART and IUI: legislation, regulation, funding and registries in European Countries. Human Reproduction Open: 2020: 1-15. Doi.org/hropen/hoz044.
